Hegel’i yıllandıkça değerlendiren ne?

Üç eseri de felsefe tarihinin şaheseri olan çok az filozoftan biridir Hegel. Tinin Fenomenolojisi, Mantık Bilimi ve Hukuk Felsefesinin Ana Hatları aşılmazlığını hâlâ sürdürmektedir.

Modernlik ve modern felsefe neredeyse Hegel olmadan düşünülemez. 1930’larda Fransa’da Kojeve ile yaşadığı Rönesans ve sonrasında modern felsefedeki güçlü Hegelci damarı ortadan kaldırmak üzere girişilen umutsuz çabalar modernliğin bu büyük filozofunu alaşağı etmek şöyle dursun, daha bir gündeme getirdi, daha bir popüler kıldı.

Marksizmin etkisiyle 1960’lardan sonra dünyada, 2000’li yıllardan sonra ise yeni dünya düzeni formülasyonlarının 11 Eylül saldırıları sonrası çöküşü ve küreselleşme gibi dış, anayasa, hukuk, darbe, demokratikleşme gibi iç politik sorunlarla birlikte ülkemizde Hegel’e giderek artan ilginin gerçek kaynağı nedir? 

Felsefe tarihinde ‘metafiziğin kapanışı’, ‘tarihin sonu’ ve ‘sa≠natın ölümü’yle adı özdeş kılınan, düşüncenin bundan sonra ger≠çekleşmesi gerektiği söylenmek suretiyle tarihin ‘oldu-bitti’leri arasına gönderilerek ‘ölü köpek’ muamelesine tâbî kılınan Hegel, öğretisindeki derinliğin günışığına her geçen gün daha bir çıkma≠sıyla birlikte, varlığa dair geliştirilmiş düşüncelerin hemen her ala≠nında kendisini göstermeye devam ediyor. Tarihin sonu, sanatın ölümü, metafiziğin kapanışı gibi temaların da Hegel’e ve Hegel’in metinlerine ait olduğu vurgulanabilir.

Şaheserlerin filzofu

Özellikle modern devlet ve toplum, sivil toplum, kamusallık vb. doğrudan siyaset felsefesi alanında değerlendirilebilecek bir çok hususta kavrayış gücümüzü zenginleştiren bir filozoftur Hegel. Sivil toplum-devlet ilişkisine istinaden kamusallıkla ilgili tartışmalarda, sanat-din-bilim-felsefe arasındaki ilişkilerde ve sınır sorununda, tarihi ele alacak olan felsefenin ne menem bir yönteme sahip olacağında, herhangi bir konuyu doğal bir tutumla ve düşünüşle ele almayla felsefî olarak ele alma arasındaki farkı ve bu ikisi arasındaki salınımı gerçekleştirmede Hegel’e örtük ya da açık bir şekilde gönderme yaptığımız artık daha bir aşikâr.

Üç eseri de felsefe tarihinin şaheseri olan çok az filozoftan biridir Hegel. Tinin Fenomenolojisi, Mantık Bilimi ve Hukuk Felsefesinin Anahatları o güne kadar yazılmış ve onlardan sonraki pek çok eser karşısında aşılmazlığını hâlâ sürdürmektedir. Bu eserlerin dışında estetik, din ve tarih alanlarında da Hegel’in yazdıkları tartışmalarda temel belirleyicidir. 

Alman İdealizmi-II Hegel, Ed. Güçlü Ateşoğlu, Doğu-Batı, 2013

[email protected]