Sofu bir mühendisin Milli Görüş’ü

Serkan Yorgancılar, 1969’dan bu yana Milli Görüş Hareketi’nin serencamını ve Erbakan’ın Odalar Birliği macerasından, MSP’nin kapatıldığı 1980’e kadar olan süreci aktarıyor.

Türk siyasi hayatını bir daha geri dönülmemecesine değiştiren isimlerden biridir Necmettin Erbakan. 1969’da Konya’dan başlattığı siyasal mücadelede Türk sağının küskün isimleri kadar, o zamana dek siyasal alana bir şekilde dahil edilmemiş, siyasi karar mekanizmalarından sürekli dışlanmış geniş halk yığınlarının desteğini de yanında bulan Erbakan’ın geliştirdiği formülasyonun ismi de Milli Görüş’tür. 1969’da Erbakan’ı bağımsız milletvekili olarak seçtirmek için yapılması gereken çalışmaları belirlemek üzere Konya’da gerçekleştirilen toplantıda sözgelimi Demirel’in Adalet Partisi’nden ayrılmış, bir sonraki adımda ise Ferruh Bozbeyli’nin yanında yer alacak isimlerin de bulunması bunun göstergesidir. Milli Görüş ekseninde Türk siyasi hayatının son 50 yılını yeniden okumak bu açıdan ilginç sonuçlar doğurabilecektir.

Siyasette yeni bir yol

1948’de İTÜ Makine Mühendisliği Bölümü’nü bitiren Necmettin Erbakan için okulun mezunlar albümünde şu satırlar yazılıydı: “Toylardandır. Sofudur, dindardır ve çalışkandır. Hayatının yarısını namaz, yarısını da projeler işgal eder. Sınıfının yarısını kendisi, yarısını da arkadaşları işgal eder. Proje ve raporları, Saatli Maarif Takvimi gibi geniş izahlıdır. Herkesin bir sayfada bitirdiği konuyu o kırk sayfada özetler. Kendisine cıvata nedir diye sorarsanız, izaha demir filizlerinin naklinden başlar ve o kadar anlatır ki, nihayet namaz vakti gelir ve sonunu dinleyemezsiniz...”

“Bağımsızlar Hareketi” olarak adlandıran bir grupla yola çıkan, 26 Ocak 1970’de MNP olarak resmileşen Milli Görüş Hareketi, 4 defa kapatılan ve 5 defa kurulan partileriyle Türk siyasal hayatına damgasını vurmuş; 1974-1978 tarihleri arasında küçük ortak olarak 4 kere, 1996-1997 döneminde ise büyük ortak olarak beşinci kere hükümette yer almış ve iktidar döneminde, Kıbrıs Harekâtı, ağır sanayi hamlesi, D8 grubu, denk bütçe uygulaması, havuz sistemi, kaynak paketleri ile Türk siyasetine silinmeyecek damgalar vurmuştur. Serkan Yorgancılar, 1969 yılından bu yana Türk siyasal hayatına ayrı bir anlam ve renk katan, aynı zamanda Türkiye’deki İslami gelişimin ve dönüşümün başat aktörlerinden olan, geleneksel sağ-sol siyasetin dışında yeni bir yolun imkânlarını kendi kaynaklarında arayıp, Türkiye’nin eski ihtişamlı günlerine, kendi imkanlarıyla ve kendi insanıyla kavuşmasının mümkün olduğunu söyleyerek siyaset yapan ve kuruluşundan bu yana aynı çizgiyi geliştirerek sürdüren Milli Görüş Hareketi’nin serencamını ve hareketin kurucusu Erbakan’ın Odalar Birliği macerasından başlayıp, MSP’nin kapatılma tarihi olana 1980’e kadarki süreci kitabında aktarıyor. 

Milli Görüş (1969 - 1980), Serkan Yorgancılar, Pınar, 2012

Türkiye’de politik hayat

Hakan Aksakal, Türkiye’deki politik sistemde aranan bütünlüğü, soyut bir varlık olarak değil; tarihsel, düşünsel ve eylemsel boyutları öne çıkan çok yüzlü bir yapı olarak ele almak gerektiğini vurguluyor. Aynı zamanda politik sistemi, tüm karmaşasına rağmen büyük bir basitleştirme ile özne-nesne, istikrar-değişim, yapı-aktör, devlet-toplum, yerel-küresel, tekilcilik-çoğulculuk, dâhil etme-hariçte bırakma, özgülleşme-eklemlenme, metinsellik-söylemsellik ve/veya kurucu paradigma-parçalayıcı paradigma gibi kavram çiftleri üzerinden tahlil edip birbirinden ilginç tartışmalara zemin hazırlıyor. 

Türk Cogitosu ve Modern Türkiye’de Politik Yaşam, Hakan Aksakal, Ayışığı, 2013

Meşrutiyet’i anlamak

Meşrutiyeti ilan edenlerin önemli bir çıkmazları vardı. Kendileri gibi inanmayanları mürteci olarak suçluyorlardı. Bir kısım Meşrutiyet aydınları ise gelinen süreci kabul etmeyerek, “Düne kadar Avrupa’yı titreten Türkiye, bugün Avrupa’nın önünde aynı haşyet ve zilletle titriyor” diyorlardı. II. Meşrutiyet devri objektif tarih araştırma ve değerlendirmelerinden yoksun bir dönem sayılabilir. Suat Zeyrek’in kitabı 100 yıl önceki bu tarihsel kesiti farklı görüş açılarıyla yeniden değerlendirmenin bir fırsatını sunuyor. 

Meşrutiyet-Osmanlı’da Birlikte Yaşamak ya da Birlikte Dağılmak, Suat Zeyrek, Kitabevi, 2013

[email protected]