İstanbul tarihini merak edenlere öneriler

Keşke İstanbul’un tarihini bilmemek insana küçük sorunlar yaşatacak denli güçsüz bir darbe olsa idi. Bu, vurdu mu öldüren tarih bilgisizliğinin kudreti, ne yazık ki övünüldüğünün zerresi kadar bilinmeyen şaşaalı tarihinde gizli şehrin... Philip Mansel’in Konstantiniyye’sini okumak ise İstanbul tarihini tam bilmemek konusunda yanlışın neresinden dönülse kardır ifadesinin tam karşılığı niteliğine. Okuduğunda bir daha asla eski sen olmadığın kitaplardan Mansel’in Konstantiniyye’si. Hele ki İstanbul’da yaşıyor ve bu şehrin güzelliği yahut trafiğinden tut da usanmaz bir inatçılıkla sürdürülen kötü imarına değin bitmeyen sorunları hakkında düşünüyorsanız Konstantiniye başucu kitabınız olmalı. 2008’de Şerif Erol tarafından Türkçe’ye çevrilen Konstantiniyye Dünyanın Arzuladığı Şehir 1453-1924 her ne kadar tarih kitabı olsa da aslında bu kentin yazılmış en güzel romanlarından...

OKURUNU BULAMAMIŞ YAPIT

İstanbul’un fethinden cumhuriyetin kuruluşuna değin geçen sürede Konstantiniyye’yi anlatarak dünya tarihine değinen Mansel, İstanbul’un nasıl bir din ve ticaret şehri olduğunu, hangi kıstaslarla imar edildiğini, İngiliz işgalinde yaşadıklarını ve cumhuriyetle tanışmasını anlatıyor. Bunu yaparken de perdeleri sıkı sıkıya kapalı cumbalı evlerden, nargile dumanı ile boğulmuş kahvehanelerden, kafes hayatında kendi hayatından bezmiş padişahlardan da derin kesitler sunuyor. Böylece Türk ve yabancı arşivlerden derlenmiş, yazarın haklı ve dikkate alınması gereken tespitleriyle zenginleştirilmiş eser, tarihimiz için kaleme alınmış en nitelikliler sıralamasında kendine silinmez bir yer ediniyor.

Everest Yayınları tarafından okurla dört yıl önce buluşturulan Konstantiniyye bu özelliklerine karşın ne var ki hakkınca ilgisini bulmuş değil henüz. Yayımlanan bazı önemli yapıtlar, o günlerde okurunu tam olarak bulamasa bile, yaydığı ışıkla yolunu kaybetmişleri mutlaka kendisine çeker. Konstantiniyye de, İstanbul’da sevdiği için yaşayanların, okuma saatlerini ayırmaları gereken eserlerin birincilerinden. Hem üzerine çok şey söylenen ama tarihçilerden gayri yaşayan milyonların pek bilmediği nice olayı içeren hem de bunu edebiyatın imkanlarını tarih yazarlığı yaparak kullanan bir yapıt... Bu açıdan bakınca da, insan Türkiye’de ya da İstanbul’da yaşamasa bile dünyanın bu en önemli ve büyük şehirlerinden Konstantiniyye’nin tarih sahnesindeki rolünü anlamak için okumalı bu yapıtı...

BABIALİ’NİN 118 YILLIK GEÇMİŞİ

İstanbul tarihi üzerine bir başka önemli yapıt ise 15 yıldır İstanbul Valiliği Basın Birimi Müdürlüğü görevini yürüten, UNİCEF 2005 Emek Ödülü sahibi de olan yazar Nazır Şentürk’ün Babıali’nin Reis’ül Küttabları adlı yeni çalışması... Daha önce İstanbul Valileri ve Babıali Vakanavüsleri adlı çalışmaları da yayımlanan Şentürk, bu yeni yapıtında tarihi yarım ada Eminönü’nün en önemli alanlarından Babıali’nin tarihini etkili bir dille anlatıyor. Şentürk’ün detaylara boğmadan, net ve vurucu üslubu ile oluşturduğu eserinde Osmanlı divanının önemli görevlisi Reisülküttab’lık makamı ve onun tarihçesi ele alınıyor. İstanbul’un geçirdiği yangınlar ve yangınlardan daha büyük yıkıma neden olan isyanlar atmosferinde ele alınan yapıt da Babıali’nin 118 yıllık diplomasi tarihine ışık tutuyor. Nazır Şentürk’ün Babıali’nin Reis’ül Küttabları adlı yapıtı diğer eserlerini de yayımlayan Doğan Kitap’tan çıktı.