Mısır kendisinin ve bölgenin geleceği için sandık başında

Arap Baharı ile tüm dengelerin sarsıldığı, asla düşmez denilen Hüsnü Mübarek’in devrildiği  Mısır tarihi günlerinden birini yaşıyor. Eski Mısır’ın sona erip Yeni Mısır’ın başladığı bir milat konulacaksa, yeni Anayasa’nın oylandığı bugün milat olmaya aday. Anayasa ve referandum süreci sert mücadelelerle şekillendi. Mısır bu iki yıldan az süreye en az iki askeri darbe, iki yargı darbesi ve bir kaç isyan sığdırmayı başardı. Bu süreçte siyasi ittifaklar kuruldu, dağıldı, yeniden kuruldu. Bu nedenle Mısır halkı sandık başına, yargı darbesi, bürokratik vesayet ve otoriterlik tartışmaları ile gidiyor. Müslüman Kardeşler’in oluşturduğu İslamcı iktidar bloku yargı darbesini engellediği, bürokratik vesayeti sınırlandırdığı ve demokratik anayasayı oyladığını savunurken, Amr Musa, Muhammet Baradey ve Hamdan Sabahi gibi eski Mübarekçi, Nasırcı, liberal ve Kıpti koalisyonu ise anayasa yapım sürecinin demokratik olmadığını, anayasanın oldu bittiye getirildiğini savunarak referanduma ve anayasaya karşı çıkıyor.

AYM, Kurucu Meclis’i kapatmıştı

Sürece bakıldığında, anayasayı yapmakla görevli Kurucu Meclis daha önce AYM tarafından kapatılmıştı. Bu gerginliği başlatan süreç de AYM’nin Kurucu Meclis’i fesh edeceğini, danışma meclisi Şura Konseyi’ni de fesh edebileceğinin sızması ile başladı. Kurucu Meclis bir kere kapatıldığında yeniden seçecek bir Halk Meclisi olmadığından (15 Haziran’da AYM tarafından kapatılmıştı), ülke seçimlere gitmek zorunda kalacaktı. Buna karşı Cumhurbaşkanı Muhammet Mursi kendi kararlarını yargı denetimi dışına çıkaran bir genelge çıkararak yargı darbesinin önüne geçti. Ancak bu müdahale daha önce Meclis kapatıldığında bu kararı alkışlayan Mübarekçi-muhalefet tarafından diktatörlük olarak tanımlanmasıyla protestolar başladı.

Protestolarda 11 kişi öldü

Mursi’nin geri atmaması üzerine tırmanan gerginlik sonucu çoğunluğu  İhvan’dan 11 can kaybı, yüzlerce yaralının olduğu çatışmalar yaşandı. Protestolar sonucunda Mursi, ‘sadece anayasa ile ilgili kararlarını yargı denetimi dışına çıkararak’ uzlaşma adımı attı. Bu değişiklikle siyasi merkezdeki bir çok isim ve hakimler referanduma katılma kararı aldı. 22 Aralık’taki ikinci oylamanın ardından eğer çoğunluk anayasaya evet derse Mısır Halk Meclisi’ni seçmek için seçime gidecek. Hayır çıkarsa bu sefer de anayasayı yapmakla yükümlü Kurucu Meclis için doğrudan halk oyuna başvurulacak.

Yeni anayasa neleri getiriyor

234 maddeden oluşan yeni anayasa iki kamaralı Meclis, güçlü başkan ve bağımsız yargı öngörüyor. 1971 anayasasındaki gibi anayasanın kaynağı şeriat olacak. Liberallerin ısrarıyla Ezher Üniversitesi yasamada danışma makamı özelliği kazanıyor. Anayasa ile yargı darbesi yapan AYM’nin üye sayısı azaltılıp, niteliği değişirken, insan hakları alanında işkence, gözaltı süresi gibi konularca önemli değişiklikler yapılıyor. Yeni anayasada Ordu’nun siyaset üzerindeki etkisi kısıtlanırken, Savunma Bakanı’nın asker olması öngörülüyor.