Obezitenin nedenleri ve korunma yolları

İzmir Halk Sağlığı Müdürü Doç. Dr. Mustafa TÖZÜN; ‘obeziteyi; besinlerle alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olması ve fazla enerjinin vücutta yağ olarak depolanması sonucu ortaya çıkan, yaşam kalitesini ve süresini olumsuz yönde etkileyen bir hastalık olduğunu açıkladı.Günlük enerji ihtiyacı kişinin yaşına, cinsiyetine, fiziksel aktivite durumuna, fizyolojik özelliklerine, hastalık durumuna ve genetiğine göre farklılık göstermekte olduğunu belirten Tözün, vücut ağırlığını korumak ve sağlıklı bir yaşam sürdürmek için alınan enerji ile harcanan enerjinin dengede tutulması gerektiğini bildirdi.Mustafa Tözün; günlük alınan enerjinin, harcanan enerjiden fazla olması durumunda, harcanamayan enerjinin vücutta yağ olarak depolanmakta ve obezite oluşumuna neden olduğunu kaydetti.Dünya Sağlık Örgütü’nün saptamalarına göre 2008 yılında 400 milyon olan obez sayısının, 2015 yılında 700 milyon ve 1,4 milyar olan fazla kilolu kişi sayısının 2,3 milyar olacağı öngörüldüğünü açıklayan Tözün; ‘ülkemizde de obezite görülme sıklığı gün geçtikçe artmaktadır. Bakanlığımızın 2010 yılında yaptığı “Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması” ön çalışma raporuna göre Türkiye’de obezite sıklığı % 30,3, fazla kilolu olanlar %34,6, fazla kilolu ve şişman olanlar %64,9 olarak bulunmuştur.’dedi.

Obezitenin oluşmasına yol açan başlıca nedenler

Doç. Dr. Mustafa Tözün açıklamasında şunları söyledi:

‘Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları, yetersiz fiziksel aktivite, yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, sosyo – kültürel etmenler, gelir durumu, hormonal ve metabolik etmenler, genetik etmenler, psikolojik problemler, sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama, sigara- alkol kullanma durumu, kullanılan bazı ilaçlar (antideprasanlar vb.),doğum sayısı ve doğumlar arası süre obeziteye yol açan başlıca nedenlerdir.

Obezite birçok sağlık sorununa neden olmaktadır.

Obezite, insülin direnci – hiperinsülinemi, tip 2 diabet, hipertansiyon, koroner arter hastalığı, hiperlipidemi – hipertrigliseridemi, metabolik sendrom, safra kesesi hastalıkları, bazı kanser türleri (kadınlarda safra kesesi, endometriyum, yumurtalık ve meme kanserleri, erkeklerde ise kolon ve prostat kanserleri ), osteoartrit, felç, uyku apnesi, karaciğer yağlanması, astım, solunum zorluğu, gebelik komplikasyonları, menstruasyon düzensizlikleri, aşırı kıllanma, ameliyat risklerinin artması, ruhsal sorunlar, gece yeme sendromu, toplumsal uyumsuzluklar, mantar enfeksiyonları, kas-iskelet sistemi problemleri gibi bir çok sağlık sorununa neden olmaktadır.

Obeziteden korunma çocukluk çağında başlamalı

Obeziteden korunmak, obezite tedavisinden çok daha etkin ve kolay bir yoldur ve korunma, çocukluk çağında başlamalıdır. Çocukluk ve ergenlik döneminde oluşan obezite, erişkinlik dönemi obezitesi için zemin hazırlamaktadır. Çocukluk çağı şişman bireylerin ileride yaklaşık % 30’unun şişman yetişkinler olacağı rapor edilmektedir. Bu nedenle çocuklar, aileler ve eğitimciler hem yeterli ve dengeli beslenme hem de fiziksel aktivite konularında bilgilendirilmelidir. Yaşamın ilk yıllarındaki beslenme şekli de obezitenin gelişmesinde dikkat edilmesi gereken faktörlerden biridir.

Anne sütü obeziteden korumakta

Yapılan çalışmalarda, anne sütü ile beslenen çocuklarda, obezite görülme sıklığının daha düşük oranlarda olduğu, ayrıca emzirme süresi, tamamlayıcı (ek) besinlere başlama zamanı, bu besinlerin türü ve miktarının da ileri yaşlarda ki obezite ve kronik hastalık riskini etkilediği bildirilmektedir.

Obezitenin tedavisi mümkün

Obezite tedavisi, yapılması gereken, hastanın etkin katılımı ve kararlılığını gerektiren bir süreçtir. Obezitenin oluşmasında birçok etkenin olması tedaviyi karmaşık hale getirse de obezite tedavisinin mümkün olduğu unutulmamalıdır. Tedavinin amacı hedeflenen vücut ağırlığı kaybını sağlayarak obezite risklerini azaltmak, sağlıklı beslenme ve fiziksel aktiviteyi yaşam şekline dönüştürmektir.