Türkiye 'BES'leniyor

  2004 yılında yalnızca 15 bin kişinin bulunduğu sistem bugün 4 milyon  854 bin kişiye ve 31 milyar liralık fon büyüklüğüne ulaştı. Yaşar  Üniversitesi Aktüerya Bilimleri Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Banu  Özgürel, BES'in, tasarrufu kendi başına yapamayacak olan kişiler için  oldukça faydalı bir birikim aracı olduğunu belirtti, ancak sistemde  yer alanları, "getiri garantisi olmadığı" konusunda uyardı.

  Banu Özgürel, "İnsanlar bu sisteme büyük getiri ve emeklilikte  rahatlık beklentisiyle giriyor. Ama vaadedilen rakamlar, eğer herhangi  bir kriz yaşamazsak, aynı zamanda da siz fonlarınızı doğru kanallara  yönlendirirseniz kazanılabilir. Örneğin, başlangıçta otomatik olarak  seçilip hisse senedi ağırlıklı bir emeklilik fonuna yatırım yapılması  ve borsanın değer kaybetmesi durumunda, katılımcıların fonları da  değer kaybedebilir. Bu nedenle, yatırımcılar, en azından arada bir  Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) üzerinden oturdukları yerden  yatırımlarının ne durumda olduğunu kontrol etmeliler ve yatırımlarını  kendi istedikleri fonlara yönlendirmeli" dedi.

  BİRİKİMİNİZİ SİZ YÖNLENDİRİN  Yaşar Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Banu Özgürel, BES  yatırımlarını takip etmenin önemli olduğunu belirterek, "Yapılan  katkıların fonlara aktarılması ancak müşterinin talebi doğrultusunda  gerçekleşir. Eğer müşteri fonlarını yönlendirmezse başvuru sırasında  sözleşmede planlanan yatırımın şekline göre otomatik olarak işlem  gerçekleşir. Ancak değişen ekonomik dengeler nedeniyle başlangıçta  önerilen yatırım planı, beklenen kazancı sağlamayabilir. EGM'nin  www.egm.org.tr <http://www.egm.org.tr sitesi üzerinden  birikimlerinizin durumunu ve nerelere yatırıldığını öğrenebilirsiniz.  Eğer birikiminiz istediğiniz düzeyde bir getiri sağlamamışsa yılda 6  kez fon dağılımınızı değiştirme şansına sahipsiniz. Talebiniz sigorta  şirketleri tarafından en geç iki iş günü içerisinde gerçekleştirilmek  zorunda. Genelde katılımcılar bu yöntemi kullanmıyorlar ve emeklilik  zamanı geldiğinde beklenen kazancı elde edemediklerinde hayal  kırıklığına uğrayabiliyor. Oysa, tüm BES poliçelerinde, 'Birikimimin  yatırdığım katkı paylarına göre ve seçtiğim emeklilik yatırım  fonlarının getirilerine göre değişkenlik gösterebileceğini ve getiri  garantisi olmadığını biliyorum' cümlesinin altına imza atılıyor. BES  satışı gerçekleşirken de bu durumun özellikle anlatılması gerekir"  diye konuştu.

  İKİNCİ BİR HAYAT SİGORTASI HAYAL KIRIKLIĞI YAŞANMASIN

  Türkiye'nin 1984 yılında hayat sigortası acı tecrübesini yaşadığını  hatırlatan Özgürel, "1984'te başlayan hayat sigortasında, 'Siz  ölürseniz tazminat ödeyeceğiz ama yaşarsanız da biriktirdiğiniz  paranın yüzde 35'ini size vereceğiz' dediler. Ama insanlara bunun  satışı gerçekleştirilirken gerçek dışı şeyler anlatıldı, sonuçta  katılımcılar,10 yıl sonra umdukları parayı değil de bir paket sigara  parası aldılar. Sektör uzun yıllar bunun sıkıntısını yaşadı" diyerek  benzer duruma düşmemek için önerilerde bulundu. Özgürel, "BES'te  alınacak riski belirlemek katılımcıların elinde. Katılımcılar güvenli  yatırım için daha az getiriye razı olup daha az risk içeren fonlara  ağırlık verebilir veya daha fazla risk alarak fazla getiri sağlama  ihtimali olan fonları seçebilir. Ayrıca fon dağılımı değişikliği  hakkını kullanarak birikimlerinin dahil olduğu fonları  değiştirebilirler" dedi.

  RAKAMLARLA BES:

  15 BİN KİŞİDEN 4,8 MİLYON KİŞİYE

  Emeklilik Gözetim Merkezi'nin internet sitesinden alınan 10 Ekim 2014  verilerine göre; BES'in katılımcı sayısı, 4 milyon 853 bin 829'a,  sektör fon büyüklüğü ise 31 milyar 269 milyon 600 bin TL'ye ulaştı. 30  bin 834 aracının çalıştığı sektörde, yerli ve yabancı 19 firma  faaliyet gösterirken devlet katkısı fon tutarı da 2 milyar 476 milyon  100 bin TL olarak gerçekleşti. Bu yılın ilk 9 ay 10 günde 700 bin 774  kişi BES'e katıldı. BES'teki katılımcıların fon tutarı ise 2013 yıl  sonuna göre yüzde 16,3 oranında arttı. 2004 başında sektörde 12 firma  ve yalnızca 15 bin 245 katılımcı varken fon büyüklüğü ise 5 milyon 866  bin 764 TL'ydi. 12 firmanın 2'si hariç tamamı ya kapandı ya da  ortaklıklarla isim değiştirdi.

  İSTANBUL İLK SIRADA

  BES'te en fazla katılımcının yerleşik olduğu şehirler, yüzde 29,7 ile  İstanbul, yüzde 9,3 ile Ankara ve yüzde 7,5 ile İzmir oldu. Bu illeri,  Antalya, Bursa, Adana, Kocaeli, Muğla, İçel ve Konya izledi. BES  katılımcılarından orta yaşta olanların katılımları daha fazlayken 25  yaş altındakiler ve 56 yaş üstündekilerin katılımının daha az olduğu  görülüyor. BES'e dahil olan kişilerin yaş ortalaması 38, ayrıca, fon  büyüklüğünün yüzde 58'ine erkekler yüzde 42'sine de kadınlar sahip.  Katılımcıların yüzde 67,5'i 25 - 44 yaş arasında. 2004'ten bu yana  emekli olan katılımcı sayısı ise 13 bin 472 kişi. 

  TL İLK SIRADA

  BES'te para birimine göre sözleşme ve sertifika dağılımına  bakıldığında yüzde 98,68'i ise TL, yüzde 1,18'i dolar ve yüzde 0,14'ü  ise avro olarak görülüyor. Şirket bazında BES'e katılımlara  bakıldığında Garanti Emeklilik ve Hayat'ın 858 bin 170, Anadolu Hayat  Emeklilik'in 829 bin 967, Avivasa Emeklilik ve Hayat'ın 707 bin 468,  Allianz Yaşam ve Emeklilik'in 551 bin 171 ve Vakıf Emeklilik'in 315  bin 163 katılımcısı bulunuyor. Katılımcıların yüzde 28,9'u serbest  meslek, yüzde 16,1 ev kadını, yüzde 8,2'si doktor veya eczacı, yüzde  8'i işçilerden oluşuyor. 

  LİDERLİK MARMARA'DA İKİNCİ EGE

  Marmara Bölgesi yüzde 44 sözleşme adedi ve yüzde 48 katkı payı  oranıyla birinci sırada. Ege Bölgesi ise yüzde 15,5 sözleşme adedi ve  yüzde 16 katkı payı oranıyla ikinci, İç Anadolu Bölgesi üçüncü sırada  yer alıyor. İki kategoride de son sırada Doğu Anadolu Bölgesi  bulunuyor. Ege'den yaklaşık 650 bin BES katılımcısı bulunurken fon  büyüklüğü ise 3 milyar 750 bin TL civarında.