Parayı Lidyalılar değil Sümerler icat etmiş

Liman Tepe Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Hayat Erkanal, para biriminin 5 bin yıl önce Sümerler tarafından icat edildiğini, Lidyalıların ise daha sonraki dönemde para üzerine baskı yaparak sikke ürettiğini bildirdi.

Çukurova Üniversitesinden (ÇÜ) yapılan yazılı açıklamaya göre, Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü'nün 15. kuruluş yıl dönümü kutlamaları kapsamında Adana'ya gelen Prof. Dr. Hayat Erkanal, Mithat Özsan Amfisi'nde "Mezopotamya uygarlığının doğuşu" konulu konferans verdi.

Erkanal, konferansta Mezopotamya havzasında oluşan ilk yerleşimlerin kent kültürüne geçiş serüvenini anlattı.

Beş bin yıl önce bölgede yaşanan ekonomik gelişmeye dikkati çeken ve paranın ortaya çıkışına ilişkin açıklamalarda bulunan Erkanal, şunları kaydetti:

"5 bin sene önceki ekonomik gelişme, ürün fazlası ürünlerin ticareti sonucu büyük boyutlu 'kış sarayı' gibi yapıları ortaya çıkardı ve ilk kez para kullanımını doğurdu. İlk kullanılan para maddeleri altın, gümüş ve diğer madenlerden yapılmış olan halkalardı. Bunlar gelişerek aynı madenlerden külçelere dönüştü. Sonuçta, bu ilk kullanılan para birimi Sümerler'in 5 bin yıl önceki icadıydı. Lidyalılar döneminde ise paranın üzerine baskı yapılarak sikkeler üretildi."

Erkanal, Mezopotamya'nın ilk önemli yerleşim yerlerindeki ekonomik yaşantıyla ilgili olarak da "Kentlerin üretim fazlası ürünleri tapınaklarda depolanırken, artık insan hafızası zorlandığı için yeni bir sistem ortaya çıktı. Böylece şekil yazısıyla ürünler kayıt altına alınmaya başlandı. Bir süre sonra sayıları 2 bini aşan bu şekiller de karışıklığa yol açtığı için killerin üzerine üçgen veya dörtgen kamışlarla işaretler yazılmaya başlandı ve yazının doğuş serüveni başladı" ifadelerini kullandı.

LİMAN TEPE KAZILARI

İzmir körfezinin güney sahilinde bulunan Liman Tepe, günümüzde Urla’nın İskele mahallesinde yer alıyor. Liman Tepe’de Klasik Çağ öncesi kültürlerin varlığı ilk olarak Ekrem Akurgal tarafından ortaya konuldu. Bu tespitin ardından 1979 yılında kazılara başlandı. 1980–1981 yıllarında ise çalışmalar Prof. Hayat Erkanal tarafından sürdürüldü. 1982-1992 arası kazılara bürokratik ve mali nedenlerle ara verildi. 1992'den itibaren ise Liman Tepe kazılarında ikinci safha başladı. Liman Tepe kazılarına halen Prof. Dr. Hayat Erkanal başkanlığında Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Ankara Üniversitesi Sualtı Arkeolojik Araştırma ve Uygulama Merkezi (ANKÜSAM) adına devam ediliyor.