Sabiha Gökçen Havalimanı artık TAV'ın

LİMAK hisselerini satın alan TAV Havalimanları Holding, Sabiha Gökçen Havalimanı'na ortak oldu. Kokpit.aero internet sitesinin haberine göre Limak'ın elindeki yüzde 40'lık hisseyi alan TAV, geçen yılı 18,5 milyon yolcu ile kapatan Sabiha Gökçen'i Malezyalı ortağı Malaysia Airport Holdings (MAH) ile birlikte yönetecek. Limak ise yapım çalışmaları devam eden Üçüncü Havalimanı Projesi'ne ağırlık verecek.

 

Geçen yılsonunda, Hintli ortak GMR'nin yüzde 40'lık hissesi ile TAV Grubu da ilgilenmişti. Ekonomik darboğaz yaşayan GMR, satışta tercihini diğer ortak Malezyalı MAH yönünde kullanmıştı. GMR, geçtiğimiz mayıs ayında elindeki hisselerin satışının 296 milyon dolara tamamlandığını açıklamıştı. GMR, MAH'a bir miktar borcunun da bu satışa mahsuben kapatıldığını belirtmişti. Yüzde 40 hissenin alımıyla birlikte halen MAH, Sabiha Gökçen'in yüzde 60 hissesini elinde bulunduruyor.

 

 

Sabiha Gökçen Havalimanı'nın kurulmasına 1987'de karar verildi. Kurtköy'de hayata geçirilecek İleri Teknoloji Parkı'nın (İTEP) hem dünya ile bağlantısının kurulması hem de Anadolu yakasının kargo ihtiyacı için projenin temeli 1998'de atıldı. Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM) tarafından yapılan havalimanı 550 milyon dolara mal oldu. 

 

 

İLK YIL SADECE 47 BİN YOLCU KULLANDI

 

 

Açıldığı 2001'de sadece 47 bin yolcuya hizmet veren havalimanı uzun süre atıl kaldı. 2005'ten itibaren Pegasus Havayolları'yla birlikte Sabiha Gökçen'de trafik artmaya başladı. İstanbul'a olan talibin yükselmesiyle birlikte özellikle düşük maliyetli havayolu şirketleri Sabiha Gökçen'i tercih etmesiyle yolcu sayısı hızla arttı. 

 

 

Açıldığında atıl durumdaki 3,5 milyon yolcu/yıl kapasiteli terminal yetersiz duruma gelince, SSM 2007'de yap-işlet-devret metodu ile ihaleye çıktı. Büyük çekişmenin yaşandığı ihalede açık artırmayı Limak-GMR-Malezya ortaklığı kazandı. Toplam 1,9 milyar Euro+ KDV teklifi 20 yıl işletme için veren konsorsiyum, yıllık 25 milyon yolcu kapasiteli inşaat için çalışmaları Mayıs 2008'de başladı. 

 

 

25 MİLYON YOLCU KAPASİTELİ TERMİNAL

 

 

Temel atmanın ardından 18 ay içinde havalimanı inşaatını tamlayan konsorsiyum, 250 milyon Euro'luk yatırımla 25 milyon yolcu/yıl kapasiteli terminali tamamladı. Toplam 320 bin metre kare kapalı alana sahip terminal ile 5 bin 350 araçlık otopark, 60 odalı otel de hizmete girdi. Halen havalimanında 120 adet check-in noktası ile 42 adet pasaport bankosu bulunuyor. Toplam 7 adetlik bagaj alım bandının saatlik kapasitesi ise 7 bin 5000 bavul. 

 

 

Hem iç hem de dış hat operasyonunun tek binada toplandığı yeni terminal ile birlikte Sabiha Gökçen Havalimanı hızlı bir çıkış yakaladı. Pegasus'un ardından SunExpress, THY'nin alt markası AnadoluJet operasyonu ile büyüyen havalimanı, geçen yıl sonunda 18,5 milyon yolcuyu yakaladı. Geçtiğimiz Ramazan Bayramı'nda ise havalimanı günlük 90 bin yolcuyu aştı.

 

 

Halen Sabiha Gökçen'e haftalık olarak 1376 tarifeli uçuş gerçekleştiriliyor. Gelen havayollarının yüzde 69'u Avrupalı, yüzde 25'i Ortadoğulu ve yüzde 6'lık bölümü de Afrikalı şirketler oluşturuyor.

 

 

YENİ PİST VE TERMİNAL YAPILACAK

 

 

Kategorisinde Avrupa'nın en hızlı büyüyen havalimanları arasında olan Sabiha Gökçen için projenin ikinci büyüme aşamasının başlaması planlanıyor. Paralel pist ile uçak trafiğinin en az iki kat artırılması hedefler arasında. Plana göre toplam uzunluğu 3 bin 500 metre olacak piste Airbus A380 gibi büyük yolcu uçakları maksimum kalkış ağırlıkları ile havalanabilecek. Bölgede 25 milyon metre küplük dolga gerçekleştirilecek.

 

 

Aynı anda uçakların inip kalkabileceği paralel iki pistin arasına terminal inşa edilecek. Uydu terminal sayesinde operasyonunu daha da artacağı Sabiha Gökçen'in kapasitesi yıllık 50 milyon yolcuya ulaşacak. Uçuş operasyonunun daha emniyetli yönetilmesi için ayrıca 115 metre yüksekliğinde hava trafik kontrol kulesi de yapılacak.

 

 

BAKIM MERKEZİ OLDU

 

 

Yolcu ve kargo operasyonunun yanı sıra Sabiha Gökçen Havalimanı aynı zamanda önemli bir bakım merkezi. THY'nin müşteri uçaklarına hizmet verecek HABOM (Havacılık Bakım Onarım Merkezi) önümüzdeki yıllarda bölgenin en önemli MRO olarak adlandırılan uçak bakım tesislerinden biri oldu. THY'nin ayrıca motor imalatçısı Pratt&Whitney ile birlikte açtığı TEC (Turkish Engine Center - Türk Motor Merkezi) de yolcu uçaklarının motor bakım işlemlerini gerçekleştiriyor. Özel yatırım olan MyTechnic ise 60 bin metre kare kapalı alana sahip hangarı ile 2008'den bu yana uçak bakım hizmeti veriyor.

 

 

SABİHA GÖKÇEN HAVALİMANI'NIN KURULMASINA 1987'DE KARAR VERİLDİ

 

 

1987: İstanbul'un Anadolu yakasında İleri Teknoloji Parkı (İTEP) kurulması için düğmeye basıldı. İTEP'in önemli bir parçası da havalimanı olacaktı. Meydanın inşası için yapılan araştırmalarda Kurtköy bölgesinin uygun olduğuna karar verildi.

 

 

1992: Bölgede kamulaştırma başladı.

 

 

1998: Sabiha Gökçen Havalimanı'nın temeli atıldı. 

 

 

2000: Sabiha Gökçen'i işletmek üzere Savunma Sanayi Müsteşarlığı'nın yüzde 96.4 oranında hissesine sahip, Havaalanı İşletme ve Havacılık Endüstrileri A.Ş. (HEAŞ) kuruldu.

 

 

2001: Havalimanı 550 milyon dolara mal oldu. İlk uçuş gerçekleştirildi.

 

 

2002: Havalimanı ilk yılını 47 bin yolcu ile tamamladı.

 

 

2005: İç hat pazarına giren Pegasus Havayolları, Sabiha Gökçen'den uçuşlarına başladı.

 

 

2007: Havalimanına yapılan ihale ise 20 yıllık işletim ve yeni terminal inşa projesini 1,93 milyar Euro + KDV bedelle Limak-Malezya-GMR ortaklığı kazandı.

 

 

2008: Havalimanı işletmesi 1 Mayıs'tan itibaren konsorsiyumun kurduğu İSG şirketine devredildi. 3 Mayıs'ta yolcu kapasitesi 25 milyon/yıl olan terminalin temeli atıldı.

 

 

2009: Terminal hizmete 29 Ekim'de açıldı.

 

 

2010: Havalimanı yılı 2009'a göre yolcu sayısını yüzde 72 artırarak 11 milyon 129 bin yolcuya ulaştı.

 

 

2013: Bir önceki yıla göre yüzde 26 artış yakalayan Sabiha Gökçen'in yıl sonundaki yolcu sayısı toplamda 18 milyon 521 bin oldu. Sabiha Gökçen'de ortaklık yapısı değişti. Yüzde 20'lik hisseye sahip Hintli GMR Grubu, bu hisseleri yüzde 40'lı kontrol eden Malezyalı Malaysia Airport Holdings'e sattı. Böylelikle Malezyalıların hisse oranı yüzde 60'a çıktı. Limak Grubu yüzde 40'ta kaldı.

 

 

2014: Paralel pist, uydu terminal konusunda ihaleye çıkılmasına karar verildi. İhalenin hazırlığı DHMİ tarafından yapıldı.

 

 

AVRUPA'NIN EN HIZLI BÜYÜYEN HAVALİMANI OLDU

 

 

Sabiha Gökçen Havalimanı, açıldığı 2001 yılında 47 bin yolcu tarafından kullanıldı. Özellikle yolcu sayılarında 2006'dan itibaren ciddi bir artış yaşandı. Bunda Pegasus Havayolları'nın tarifeli olarak iç hat ve sonrasında dış hat seferlerine başlamasının yanı sıra havalimanının özellikle düşük maliyetli havayolları tarafından kullanılması da etkiliydi.

 

 

YIL İÇ HAT DIŞ HAT TOPLAM BÜYÜME

 

 

(milyon) (milyon) (milyon) (yüzde)

 

 

2007 2,528 1.191 3.720 27,6

 

 

2008 2.764 1,516 4,281 15,1

 

 

2009 4,547 2,092 6,639 52,3

 

 

2010 7,435 3,694 11,129 71

 

 

2011 8,704 4,420 13,124 17,3

 

 

2012 9,486 5,000 14,487 10

 

 

2013 11,928 6,593 18,521 26

TAV'DAN AÇIKLAMA: STRATEJİK ADIM 

 

ATATÜRK Havalimanı'nını 14 yıldır işleten TAV Havalimanları Holding yaptığı bir açıklamayla İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı'nın yüzde 40 hissesini almak için Limak Grubu ile anlaştığını bildirdi.

 

TAV Kurumsal İlitişim Müdürlüğünden konuyla ilgili olarak şu açıklama yapıldı:

 

 

" Havalimanı işletmeciliğinde Türkiye'nin dünyadaki lider markası TAV Havalimanları, İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı'ndaki yüzde 40 hissesini almak üzere Limak Grubu ile anlaştı. Sözleşmeye göre, gerekli onayların alınması ve işlemin tamamlanmasının ardından TAV ve Malaysia Airports, Sabiha Gökçen'de ortak olarak havalimanının yönetiminde eşit paya sahip olacak."

 

TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener yapılan anlaşma sonra yaptığı açıklamada bunun stratejik bir adım olduğunu belirterek, şunları söyledi:

 

"Yeni havalimanının faaliyete başlamasıyla Atatürk Havalimanı'nın kapanacağı düşünüldüğünde, Sabiha Gökçen'e ortak olmak TAV için önemli bir stratejik adım anlamına geliyor. Atatürk Havalimanı'nın sonrasını planlamak ve İstanbul'un büyüme potansiyelinden en azından 2030'a kadar faydalanmak üzere bir ayağımızı İstanbul'da tutmak amacıyla fırsatları kovalamak TAV'ın üst yönetimi olarak bizim sorumluluğumuzdur. Geçtiğimiz dönemde hepsi TAV tarafından işbirliğine dayalı bir şekilde işletilen Üsküp, Ohrid, Tiflis, Batum, Riga, Enfidha, Monastir, Ankara, İzmir, Bodrum ve Gazipaşa havalimanlarını içeren bir ağ oluşturduk. Özellikle İstanbul ve Medine arasında güçlü bir sinerji yarattık. Tüm bu havalimanı işletmelerimiz, ana üssümüz olan İstanbul'da ortaya çıkan bilgi birikiminden, hizmetlerden, İstanbul operasyonunun kapsam ve ölçeğinden yararlandı. Yeni havalimanı açıldığında İstanbul'un ikinci havalimanı olacak Sabiha Gökçen'de yer almamız bu verimliliği devam ettirecektir. Bu çerçevede Limak ile müzakerelere başladık ve bir anlaşmaya vardık. İş hayatının önemli unsurlarından birisi, yeni ortaya çıkan durumlarda zamanı yakalayıp şirketinizi uzun vadeli hedeflerine taşıyacak şekilde pozisyonlamaktır. Anlaşmanın iki tarafı için de ortak bir noktada buluşmak için mantıklı nedenleri vardı. Limak'ın yeni havalimanını alan konsorsiyumun ortaklarından olup oraya daha fazla konsantre olmak istemesi, bizim ise yukarıda anlattığım nedenlerden ötürü İstanbul'daki operasyonlarımızı 2021 sonrasına taşıma arzumuz bu anlaşmanın yollarını açtı. Malaysia Airports eğer ön alım hakkını kullanmaz ise, gerekli onaylar alındıktan sonra Sabiha Gökçen'de işletmeye katkıda bulunmaya başlarız."

 

SABİHA GÖKÇEN GELİŞECEK

 

TAV İcra Kurulu Başkanı Sani Şener sözlerine şöyle devam etti:

 

"Önümüzdeki 5-6 yılda Atatürk Havalimanı ve Sabiha Gökçen'de varlığımızın bulunması verimlik artışı yakalamak ve hem havayolu hem de yolcularımıza sunduğumuz hizmetleri geliştirmek için yeni fırsatlar yaratacaktır. Bazıları Atatürk Havalimanı'ndan slot alamayan ve Sabiha'ya da gitmek istemeyen ciddi bir havayolu portföyü var. Biz bu havayollarının önemli bir kısmı ile ya diğer havalimanlarımızda çalışıyoruz ya da yer hizmetleri şirketimiz Havaş'ın söz konusu havayollarıyla ilişkisi çok iyi. Bu bağlantıları kullanarak bahsettiğim portföyden ciddi bir uçak sayısını daha İstanbul'a getirebileceğimize inanıyoruz. Ayrıca çok ciddi büyüme kaydeden THY ve diğer Türk özel havayolu şirketlerinin de bu havalimanlarında rahatlamasını sağlayabiliriz. İyi bir birliktelik olacağına inanıyorum. Dünyanın önde gelen havalimanı işletmecileri arasında yer alan Malaysia Airports ile güçlerimizi birleştirerek, her iki tarafın da sahip olduğu bilgi birikiminin biraraya getirerek Sabiha Gökçen'i daha da geliştirmeyi umuyoruz. Malaysia Airports ile Sabiha Gökçen'in ötesinde, başka projelerde de çok ciddi işbirlikleri yapabileceğimize inanıyoruz. Bu birlikteliğin yaratacağı bilgi ve sosyal sermaye bence en önemlisi olacaktır. Şirketimiz stratejisinin önceliği, ülkemiz menfaatleri, çalışanlarımızın, müşterilerimizin ve yatırımcılarımızın mutluluğu için çalışmak üzerine kurulmuştur. Biz sadece havalimanı işletmesi yapan bir şirketiz; başka projelere girmiyoruz ve elimizdeki sermaye birikimini ülkemizin bir havalimanına yatırmaktan da çok mutluyuz"