Torba Yasası ile neler değişti?

Yürürlüğe giren Torba Yasası’nda ne gibi değişikler olacak. Erken emeklilik, prim ve borç düzenlemesi nasıl yapılacak? 

 

20 milyondan fazla insanın hayatını kolaylaştıracak nitelikte olan Torba Yasa, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yasadan yararlanacak olan insanlar arasında emekliler de bulunmaktadır. Bu yasaya göre, çalışan emeklilerden veya kendi işini yapan Bağ- Kur emeklilerinden kesilen Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ile ilgili borçlar da yapılandırma kapsamına alındı.

 

Bu sayede milyonlarca emekliyi güç duruma düşüren bu borçların faizleri ve gecikme cezaları silinecek. Ayrıca ana para yeniden yapılandırılıp taksit imkanı sağlanacak.

 

ERKEN EMEKLİLİK VE EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR (EYT)

 

Erken emeklilik normalde emekli olmak için tamamlamaları gereken şartlardan daha az şartlar ile emekli olabilmektir. SSK ve BAĞ-KUR kurumunda erken emeklilik şartları ile emekli olabilirsiniz. SSK erken emeklilik 3600 gün ile emeklilik şeklinde geçmektedir. BAĞ-KUR kurumunda erken emeklilik 5400 gün ile emeklilik şeklinde geçmektedir. Erken emeklilik kısmi emeklilik olarak da bilinir. Erken emeklilik şartlarına tabi tutularak kişi emekli olduğu zaman emeklilik maaşı daha farklı olur. Normalde alacağı emekli maaşından daha az emekli maaşı alır. Çünkü emeklilik şartlarını tam olarak bitirmeden erken bir şekilde emekli olmuştur.

 

Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) emekilik şartlarından prim ödemelerini ve hizmet sürelerini doldurmalarına rağmen yaşa takılan kişileri kapsar. Son zamanlarda 7'den 70'e tüm vatandaşları ilgilendiren Torba Yasası'nda emeklilikte yaşa takılanların (EYT) da üzerinde duruldu. Torba yasası birçok vatandaşı ekleyecek şekilde kabul edildi.

 

Bakan Faruk Çelik, yaşamış olduğumuz ülkemizde genç emeklilik olduğuna dikkat ederek, "Şu an 50 yaşında emeklilik var. Bunun daha ne gencini emekli edeceksiniz? Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir şey var mı? Konuştuğumuz konu bu değil, karıştırılıyor. Art niyetli bazı kesimler 'erken emeklilik' deyip insanlara gereksiz yere ümit veriyor. Böyle bir şey söz konusu değil. Bunu bütün vatandaşlarımızın bilmesinde yarar var" ifadesini kullandı.

 

Erken emeklilik konularında meydana gelen yanlış anlamaların daha önceden de yapıldığına dikkat çeken Bakan Faruk Çelik, "38-40 yaş emekliliğinin ne anlama geldiğini, bunun acılarını, sıkıntılarını, Mali yükünü anlatacak olan tek ve en deneyimli ülke Türkiye'dir" dedi. Bakan Faruk Çelik bu konular ile ilgili son yaptığı açıklamada 50 yaşında emeklilik varken erken emeklilik gibi bir şeyin gündeme getirilmesinin söz konusu olmadığını dile getirdi.

 

Erken emeklilik açısından kadınlara verilen doğum borçlanması ve erkeklere verilen askerlik borçlanmasının farklı bir borçlanma olduğunu Çelik belirtti. Bakan Faruk Çelik kademeli olarak emeklilik yaşı artışı için, "Burada vatandaşın mağduriyeti esas değil. Tam tersine bunlar vatandaş merkezli düzenlemelerdir. Türkiye bir anda 60 yaş emekliliği getirmemiştir. 40 yaş emekliliğini kademeli olarak yaparak 2036'lara kadar 60 yaş emekliliğine geçeceğiz. Şu anda gelişmiş ülkeler 67-70 yaş emekliliğini konuşuyor. 2036'ya kadar 60 yaş emekliliğine ancak ulaşacağız. Dolayısıyla ülke ve ülkenin geleceği önemli. Tabii birey olarak bizden talepler olabilir ama talepler kesinlikle ülkeyi karanlığa, sıkıntıya sokacak bir şekilde olmamalıdır." ifadelerini kullandı.

 

Bakan Faruk Çelik 1999 yılında yapılan düzenleme ile emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) için çok zor durumda olduklarını ve emekliliklerini 5 ile 10 yıl arasında uzattıklarını belirterek, bu kişiler için dengelerimizi bozmayacak şekilde bir çalışma yapabilir miyiz?" diye görüşüldüğü sırada hiçbir ilgisi yokken birden erken emeklilik tartışmalarının ortaya atıldığına dikkati çeken Çelik, "Çok net söylüyorum; 'erken emeklilik' diye kim söylüyorsa en büyük yanlışı yapıyor. Görüşmemiz erken emeklilikle ilgili değildi. Vatandaşımızın sorununa çözüm bulma adına bir görüşmeydi. Asli görevimizi yaptık ama bu olayın bilen ve bilmeyenler tarafından hiç alakası olmayan bir tarafa çekilmesi bizi üzmüştür." ifadelerini kullandı.

 

Erken emeklilikte kadınlara doğum borçlanması hakkı verilmiş erkeklere de askerlik borçlanması hakkı verilmiştir. Erkeklerde askerlik borçlanması askere gittikleri süre içerisinde değerlendirilecektir. Erkeklerde erken emeklilik için askerlik borçlanmasında iki farklı durum söz konusudur. Birinci durum askerden önce sigortalı olarak çalışılmasıdır. En azından girişinin yapılmasıdır. Erkeklerde askerlik borçlanması ile erken emeklilik hakkında askere gitmeden sigortalı olarak çalışan kişi erken emekli olabilir. Diğer bir durum ile de askerden sonra sigorta girişiniz varsa erken emeklilik için borçlanma yaparak borçlanma yaptığınız süre kadar prim gün sayınızı arttırabilirsiniz.

 

Her çocuk için 2 yıl doğum borçlanması ile erken emekli olabilen kadınlar emelilikte yaşa takılanlar (EYT) grubunda dahil olmamaktadır. Kadınlarda doğum borçlanması ile erken emeklilik yaşayabilirler.

 

NORMAL ŞARTLARDA NE ZAMAN EMEKLİ OLABİLİRİM?

 

Emekliler, eğer bir işyerinde çalışıyorlar ise Sosyal Güvenlik Destek Primi kesintisi işveren tarafından ödenmektedir. Ama eğer emekli kendine ait bir işyeri açarsa bu defa yüzde 15 oranındaki kesinti emeklinin maaşından karşılanmaktadır. Emeklilerin birçoğu bu faaliyetlerini gerekli birimlere bildirmediği yada bildirmeyi unuttuğu için kurum geriye doğru borç çıkartmaktadır. Bu yasa sayesinde bu borçları biriken emekliler artık rahatlayacak. Büyük çoğunluğu küçük esnaf olan bu emekliler borçlarını 18 taksit imkanı ile ödeyebilecekler. Taksitler, iki ayda bir ödemelerle 36 aylık vade şeklinde tasarlanmıştır.

 

1- Yeni yasa, çalışan annelere, borçlu Bağ-Kur'lulara, madencilere ve gurbetçilere de erken emeklilik imkanı getirmektedir. SSK'lılara tanınan doğum borçlanması hakkı bu Torba Yasa aracılığı ile daha kapsamlı hale getirildi. Buna göre artık Bağ-Kur'lu ve memur kadınlar da doğum borçlanması yapabilecek durumdadır. Normalde doğum borçlanması yapabilmek için çocuk sayısı da 2 idi. Ama artık bu sayı 2’den 3'e çıkarılıyor. Bu sayede çalışan anneler emeklilik için 6 yıl kazanabilecek.

 

2- Yasa yaşlı vatandaşları ve engellileri de sevindirecek özellikte. Özellikle 65 yaş üstü yaşlılık maaşı alanlar avantajlı duruma gelecekler. Bu durumda bulunan 65 yaş üstü yaşlılık maaşı alanlara çeşitli sebeplerden dolayı fazladan yapılan ödemeler geri alınmayacak.

 

3- Engelli maaşı alanlara da aynı şekilde yapılan yersiz ödemelerin de geri alınmayacağı belirtilmektedir.

 

4- Aynı zamanda çok sayıda Bağ-Kur'lu da yapılandırma düzenlemesi sayesinde erken emekli olabilecek. Buna göre borcunu yapılandıran Bağ-Kur'lular, bu şekilde günleri tamamlanıyorsa emeklilik işlemlerini başlatabilecek. Bağ-Kur'luya borçlarını yapılandırma fırsatı veren bu yasayla, son 5 yılında işçi olarak çalışan kişilere işçi statüsünde emeklilik imkanı sunulacaktır.

 

5- Erken emeklilik yasasında madenciler için 55 olan emeklilik yaşı 50'ye düşürülmektedir. Böylece yeraltında çalışan bir madencinin yıpranma hakkı da düşünüldüğünde emeklilik yaşı 43 yaşına kadar düşebilecektir.

 

6- Bundan sonra, işçilerin yeraltındaki çalışma süresi haftada en çok 36 saat olacak. Günlük çalışma saati 6 saati geçemeyecek. Yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak. 1 gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından faydalanabilecek.

 

7- Gurbetçiler yani diğer adıyla Mavi Kartlı’lara da SGK'ya davasız borçlanma hakkı getirildi. Mavi Kartlı gurbetçiler, dava açmadan yurt dışındaki süreleri borçlanabilecek.

 

Erken Emeklilik Yasası yoluyla vergi, prim, ceza gibi borçlar yeniden yapılandırılacak. Vergi cezaları silinmeyecek; vergi asıllarının tamamı, cezaların tamamı yapılandırma kapsamında tahsil edilecek.

 

Taşeron işçiler uzun zamandır kadroya alınmayı bekliyorlardı. 4 yıldır kadro işçin savaşan taşeron işçiler kendilerine yeni torba yasa ile yeni haklar verilmesine sevindi fakat taşeron işçi kadro istiyor. Kamuda asıl işi yapan taşeron işçiler için müjdeli haber Çalışma Bakanı Faruk Çelik'ten geldi. 15.10.2014

 

600 bin taşeron işçinin yüzünü güldürecek yeni gelişmeler mevcut. İkinci torba yasa hazırlığına başlayan hükumet Ekim ayında taşeron işçileri gündemlerine almaya hazırlanıyorlar. Taşeron işçilerin hepsine olmasa da ilk aşamada bir kısmına kadro verilmesi bekleniyor. Kamuda asıl işi yapan taşeron işçilere kadro yolu açılıyor.

 

Taşeron işçilere kadro yolu açılıyor müjde! Taşeron işçiler uzun zamandır kadroya alınmayı bekliyorlardı. 4 yıldır kadro işçin savaşan taşeron işçiler kendilerine yeni torba yasa ile yeni haklar verilmesine sevindi fakat taşeron işçi kadro istiyor. Kamuda asıl işi yapan taşeron işçiler için müjdeli haber Çalışma Bakanı Faruk Çelik'ten geldi. Çelik ikinci torba yasa hazırlıklarına başaladıklarını ve taşeron işçilere kadro verilebileceğini açıkladı. Soma'daki facia ve İstanbul'daki asansör kazasının ardından taşeronlaşma konusunu hükümet için artık büyük bir sıkıntı haline gelmişti. 

 

Yeni torbada taşeronlar için çok önemli bir düzenleme de yer alacak. Buna göre, Karayolları Genel Müdürlüğü ve belediyelerin asfaltlama işlerinde çalışanlar başta olmak üzere kamunun asli işini yapan taşeronlar kadroya alınacak. Böylece yargının kamuda asli işi yapan taşeronlara ilişkin verdiği kararlar doğrultusunda adım atılmış olacak. Hangi taşeronların kadroya alınacağı konusunda bir çizgi çizilecek. Güvenlik, temizlik gibi genel hizmetleri yapan taşeronlara kadro hakkı verilmeyecek

 

Torbada yer alacak bir diğer düzenleme ise yüzde 1 barajın altında kalan sendikaların kurtarılması olacak. Düzenlemeye göre, yüzde 1 barajı işletildiği anda toplu sözleşme imzalayamayan ve bulunduğu iş yerindeki sendikalıların toplu sözleşmesiz kalmasına yol açacak 49 sendika kurtarılacak. Yeni torba tasarının Kurban Bayramı sonrası TBMM'ye sevkedilebileceği, 17 Ekim'den itibaren Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşmelerine başlanabileceği dile getirildi.

 

Bu konuda Milliyet'e konuşan Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, "17 Ekim'e kadar TBMM'ye sunulursa, 2015 bütçe görüşmelerine başlamadan bu torba yasayı komisyondan ve ardından Genel Kurul'dan geçirebiliriz" dedi.

 

TAŞERON YASASI ÇIKIYOR

 

Ak Parti iş sağlığı ve güvenliği alanında önlemleri artıracak ikinci bir torba yasa için düğmeye bastı.

 

Yeni torba tasarısında, asansör kazalarıyla gündeme gelen iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri, iş güvenliği danışmanlığı, kamuda asli işi yapan taşeron çalışanlara kadro, yüzde 1 barajın altında kalan sendikaların kurtarılması ve maden işçilerinin 36 saat alarak sınırlanan çalışma saatlerinin 37.5 saate çıkarılarak haftada iki gün izin kullanmaları gibi düzenlemeler yer alıyor. Kıdem tazminatına ilişkin düzenlemenin de yeni torbaya konulabileceği ancak seçim öncesi bir tepki oluşabileceği gerekçesiyle bu düzenleme için öncelikle nabız yoklanması eğilimi ağırlık kazandı.

 

MADENCİYE 2 GÜN İZİN

 

Hükümet, TBMM'de yasalaştırılan torba tasarıya eklenmesi düşünülen, ancak 99 gün süren uzun görüşmelerde yeni ek maddelerin sıkıntı yaratacağı gerekçesiyle ertelediği düzenlemeler için yeni bir torba tasarı çalışması yürütüyor. Çalışmada önemli başlıklar bulunuyor. Bunların başında ilk torbada 36 saatle sınırlandırılan madencilerin çalışma saatlerine yönelik olacak. Madenci sendikaların da onay verdiği düzenlemeye göre madencilerin haftalık çalışma saati 36 saatten 37,5 saate çıkarılacak, ancak işçiler haftada 2 tam gün izin kullanacak. Böylece madenciler 5 gün çalışıp 2 gün izin yapmış olacak.

 

Daha önce yaşanan maden ve gemi tershanelerindeki kazalar hafızalarda tazeliğini korurken, son yaşanan asansör kazası üzerine hükümet iş sağlığı güvenliği konusunda ciddi tedbirler alacak. Bakanlar Kurulu'nda gündeme gelen tedbirlerin başında mesleki yeterlilik sertifikası geliyor. Çalışma Bakanlığı'nın yürüttüğü çalışmaya göre mesleki yeterlilik sertifikası almayanlar hangi sektör içinde iş yapıyorsa o sektörde çalışamayacak. Devlet, mesleki yeterlilik kurumuna eğitimlerle ilgili kaynak aktaracak. Yeni torbada Danıştay'ın yürütmeyi durdurma kararı verdiği, "iş güvenliği danışmanları"na ilişkin hükümler de yer alacak. Bunların başında ise, "tehlikeli" ve "çok tehlikeli" sınıflarına giren iş yerlerinden iş güvenliği uzmanlarının çalışmaları geliyor.

 

TAŞERONA KADRO

 

Yeni torbada taşeronlar için çok önemli bir düzenleme de yer alacak. Buna göre, Karayolları Genel Müdürlüğü ve belediyelerin asfaltlama işlerinde çalışanlar başta olmak üzere kamunun asli işini yapan taşeronlar kadroya alınacak. Böylece yargının kamuda asli işi yapan taşeronlara ilişkin verdiği kararlar doğrultusunda adım atılmış olacak. Hangi taşeronların kadroya alınacağı konusunda bir çizgi çizilecek. Güvenlik, temizlik gibi genel hizmetleri yapan taşeronlara kadro hakkı verilmeyecek.

 

Torbada yer alacak bir diğer düzenleme ise yüzde 1 barajın altında kalan sendikaların kurtarılması olacak. Düzenlemeye göre, yüzde 1 barajı işletildiği anda toplu sözleşme imzalayamayan ve bulunduğu iş yerindeki sendikalıların toplu sözleşmesiz kalmasına yol açacak 49 sendika kurtarılacak. Yeni torba tasarının Kurban Bayramı sonrası TBMM'ye sevkedilebileceği, 17 Ekim'den itibaren Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşmelerine başlanabileceği dile getirildi.

 

Bu konuda Milliyet'e konuşan Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, "17 Ekim'e kadar TBMM'ye sunulursa, 2015 bütçe görüşmelerine başlamadan bu torba yasayı komisyondan ve ardından Genel Kurul'dan geçirebiliriz" dedi.

 

İşçilerin önemli bir bölümü kadro hakkını elde etmek için bunu ispat etmek durumunda. Karayollarında dava ile bu durumu ispat etmiş 6 bin 500 işçi ve muvazaaya konu olmuş 80 bin işçi var. Dolayısıyla düzenlemenin kapsamı hayli geniş olacak.Akşam Gazetesi yazarlarından Okan Güray Bülbül, bu günkü köşesinde kaleme aldığı yazıya göre; Karayolları'nda çalışan taşeron işçilerin aslında kamu işçisi olması gerektiği yönünde mahkeme kararı 2011'de alındı.Avruagazete'nin derlediği bilgilere göre  Bu karar 2013'te Yargıtay tarafından da onandı. Yani kesinleşmiş bir karar söz konusu.

 

Yaklaşık 6 Bin 500 Karayolları işçisi, Karayolları Genel Müdürlüğü'nün işçisi olma hakkını elde etmiş durumdalar. Bu kişilere kamuda kadro verilmesi gerekiyor.Karayolları işçileri hakkındaki bu kesinleşen kadro kararının yanında bir de 'baştan itibaren kamu işçisi olarak sayılmaları karara bağlandı. Bunun sonucunda da geriye dönük 5 yıllık süre için toplu iş sözleşmesinin ücret farkları bu işçilere de ödenecek. Yargıtay ücret farkları konusunda yerel mahkemenin verdiği kararı temyizden de geçirmiş durumda. 

 

Karayolları Genel Müdürlüğü'nde çalışan işçilerin yargı kararları ile elde ettikleri kadro hakkının üstünden yaklaşık 3.5 yıl geçti. Konu daha önce Maliye engeline takılmıştı. Fakat bu kez bu konunun çözümü için gerekli hazırlıklaryapıldı ve Ekim ayında Meclis gündemine bu kişilere kamu işçisi olma hakkını tanıyan düzenlemenin gelmesi bekleniyor.

 

ÜCRET FARKLARINI DA ALACAKLAR

 

Akşam Gazetesi yazarlarından Okan Güray Bülbül, bu günkü köşesinde kaleme aldığı yazıya göre; Karayolları'nda çalışan taşeron işçilerin aslında kamu işçisi olması gerektiği yönünde mahkeme kararı 2011'de alındı. Bu karar 2013'te Yargıtay tarafından da onandı. Yani kesinleşmiş bir karar söz konusu. Yani yaklaşık 6 Bin 500 Karayolları işçisi, Karayolları Genel Müdürlüğü'nün işçisi olma hakkını elde etmiş durumdalar. Bu kişilere kamuda kadro verilmesi gerekiyor.

 

Karayolları işçileri hakkındaki bu kesinleşen kadro kararının yanında bir de 'baştan itibaren kamu işçisi olarak sayılmaları karara bağlandı. Bunun sonucunda da geriye dönük 5 yıllık süre için toplu iş sözleşmesinin ücret farkları bu işçilere de ödenecek. Yargıtay ücret farkları konusunda yerel mahkemenin verdiği kararı temyizden de geçirmiş durumda. Karayolları Genel Müdürlüğü'nde çalışan işçilerin yargı kararları ile elde ettikleri kadro hakkının üstünden yaklaşık 3.5 yıl geçti. Konu daha önce Maliye engeline takılmıştı. Fakat bu kez bu konunun çözümü için gerekli hazırlıklar yapıldı ve Ekim ayında Meclis gündemine bu kişilere kamu işçisi olma hakkını tanıyan düzenlemenin gelmesi bekleniyor.

 

KPSS SORUNU 'İŞÇİ'YLE AŞILABİLİR

 

Ancak Maliye Bakanlığı'nın bazı çekinceleri var. İşçilerin kamuya alınmasının KPSS sınavına girmedikleri için zor olduğu pek çok kez telaffuz edildi. Bakan Çelik'in açıklaması bu sorunu ortadan kaldıracak bir çözüm öneriyor. Bu kişilerin memur veya sözleşmeli personel olarak değil, kamu işçisi olarak kadroya geçirilmesine yönelik hazırlanacak kanun tasarısı ile KPSS sorununun ortadan kaldırılması hedefleniyor.

 

ESKİ HESAP KAPATILMALI

 

Artık taşerona verilmemesi gereken bir iş baştan itibaren asıl işverenin yani kamunun işçileri tarafından yapılacak. Dolayısıyla bu tip bir sorunun qbir kez daha ortaya çıkması çok mümkün gözükmüyor. Ancak geçmişteki hataların düzeltilmesi ve mahkeme kararıyla kadro hakkı elde etmiş işçilere bu hakkın tanınması gerekiyor. Aksi taktirde taşeron işçi sorunu tam anlamıyla çözülmüş olmayacaktır. Özel sektörde de taşeron kullanımında yaşanan sorunlar çözülmeli.

 

TAZMİNAT YÜKSELİYOR