Eski dergilerin ikinci baharı

Söz konusu, 1928’de ilan edilen Harf Devrimi olduğunda “halk bir gecede cahilleşti” denir. Bu, ‘aşırı’ bir yorum olarak kabul edilse bile, 1928 öncesinde çıkmış yazılı kaynakların Harf Devrimi ile birlikte bir gecede ulaşılabilir olmaktan çıktığı ortadadır. Bu noktada, özellikle, Kültür Bakanlığı’nın, Türk Dil Kurumu ve benzeri kurumların, yahut üniversitelerin sorumluluk alarak, bir zamanlar fikir hayatımızda önemli yer tutan Osmanlıca dergileri Latinize etmesi gerekmez miydi?

Türk Edebiyatı Dergisi’nin Ağustos sayısında işte bu sorumluluğu alan biriyle; uzman bir ekiple birlikte 1928’den önce çıkmış üç önemli dergiyi; Türk Yurdu, Anadolu Mecmuası ve Dergâh mecmuasını yeni harflere çevirmiş Dr. Arslan Tekin ile yapılmış bir röportaj bulunuyor. ‘Dr. Arslan Tekin kimdir?’ diye soracak olursak, karşımızda; Anadolu üniversitesinde başlayan ve Riyad ile İstanbul üniversitesine uzanan önemli bir akademik kariyer ile birlikte Tercüman, Milliyet, Akşam gibi büyük gazetelerde çalışmış bir gazeteci buluyoruz.

Bir dönemin aynası

Peki, Tekin neden böylesine zor bir işe soyunmuş olabilir? Bunun sebebini röportajı yapan Sadık Kutalmış’a şöyle açıklıyor: “Halkın eski metinlere ulaşabilmesi için bir yol olmalıydı. Osmanlı yazısını bütün halka öğretemezsiniz. Öğretseniz bile kültür yazıdan ibaret değildir; dönemin kültürünü de bilmek gerekir. Bilinemeyeceğine göre, kültürü halka tanıtmanın yolu dönemin yayınlarını yeni harflere aktarmaktır.”

Arslan Tekin’in eski yayınlara olan ilgisi Tercüman gazetesinde çalışırken başlıyor. Tercüman gazetesinin kütüphanesi 1990 öncesinde Türk Yurdu dergisinin tüm sayılarını eksiksiz barındıran büyük bir hazine o zaman: “Gazetenin kütüphanesine sık sık girer, gözlerimi kitaplardan alamazdım. Ve hayıflanırdım; bu yazılı metinleri herkes okuyabilse, derdim.” Türk Yurdu, Anadolu Mecmuası ve Dergâh mecmuası dışında Sıratımüstakim ve Sebilürreşad’ın da Latin harflere aktarılması için de büyük çaba sarf etmiş Tekin. En önemlisi de, söz konusu dönem dergilerinde Milli Mücadele fikrinin ana damarlarının bulunması...

Yıllardır büyük bir azim ve kararlılıkla çalıştığını vurgulayan Arslan Tekin, “Geçmişle köprü kurmak için dönemin periyodik yayınlarını yeni harflere aktarma çalışmaları devam edecek” diyor. Sanırız bu çaba eski harfli kitapları, gazeteleri, dergileri yeni harflere çevirme noktasında sorumluluğu olanlara örnek olmalı.